Wat zijn de gevolgen voor beleggers van de toenemende overheidsschuld na de Covid-19 crisis?

De staatsschulden stijgen significant door de stimuleringsmaatregelen als gevolg van de Covid-19 crisis. De crisis heeft een enorme impact. Diverse beleidsvraagstukken komen op, rond gezondheidszorg, economie en ongelijkheid. Een belangrijke vraag is hoe die schuldenberg afgelost moet worden. Een antwoord daarop is bepalend voor de economie en markten op korte, middellange en lange termijn. Volgens de specialisten van Schroders kan het leiden tot een fundamentele verschuiving in het financiële beleidskader.

Schroders verwacht dat de beleidsmix zal verschuiven en budgettaire maatregelen een prominentere rol krijgen. Het is een geleidelijke acceptatie van de modernere monetaire theorie. De moderne monetaire theorie stapt af van het idee dat een overheid net zo functioneert als een huishoudboekje. De boeken hoeven niet in balans te zijn, omdat een overheid de mogelijkheid heeft geld te scheppen. Het zijn de inflatoire consequenties van het beleid die de overheden beperken in uitgaven of belastingverlagingen. Inflatie in plaats van budget zal het beleid gaan bepalen.

Schuld kwijtschelden? Of zijn er andere opties?

Als de Covid-19 crisis achter de rug is, moet er bekeken worden hoe de enorme schuldenberg afgebouwd kan worden. In het meest optimistische geval groeit een land erover heen. Door een hogere productiviteit. Maar dat is niet eenvoudig. Schroders vreest dat productiviteitsgroei en economische groei in het algemeen relatief laag zullen blijven.

Dan blijven er vier opties over om van de schulden verlost te worden:

Kwijtschelding is zeer onwaarschijnlijk, dus zal er een afweging of zelfs combinatie van de overige drie opties moeten komen.

Via inflatie 

Via inflatie zorgen stijgende prijzen op termijn voor een erosie van de reële waarde van de schuld. Maar een significante stijging van de inflatie lijkt een uitdaging. De inflatieverwachtingen zijn laag.

Via financiële repressie

Financiële repressie hangt samen met een negatieve reële rente voor een langere periode en de interventies van de centrale banken op de financiële markten. Het is niets nieuws. Direct na de oorlog werd het toegepast om de schuldenlasten te verlichten. Ook na de financiële crisis werd een negatieve beleidsrente ingevoerd.

Via budgettaire consolidatie

Budgettaire consolidatie is afhankelijk van het succes van bovengenoemde beleid. Een zekere mate van budgettaire verkrapping is nodig, aangezien het huidige niveau van steunmaatregelen onhoudbaar is. Maar de omvang en het tempo van de verkrapping zullen zowel door politieke als door economische overwegingen worden bepaald. Bezuinigingen zijn zeer impopulair.

Onterecht wordt de moderne monetaire theorie gezien als een ‘free lunch’, waarbij overheden hun uitgaven onbeperkt kunnen opvoeren. Volgens Schroders is dat niet zo. De begrotingstekorten kunnen niet onbeperkt groeien, want de toenemende inflatoire druk zal het beleid in toom houden. De moderne monetaire theorie ziet een combinatie van continue budgettaire stimulering en lage rentetarieven als bevorderlijk. Op zeker moment leidt dit gecombineerde beleid tot een stijging van de inflatieverwachtingen tot een sociaal ongewenst niveau en daarmee tot een krapper beleid.

Implicaties voor de markten

De verschillende beleidskeuzes leiden tot verschillen in budgettair beleid. Zij creëren volatiliteit en kansen, met name in de valutamarkten. Daarnaast kunnen er rentekansen zijn tussen de verschillende markten. Landen met groei-gericht beleid zullen beloond worden boven andere. Met dit in gedachten is Schroders zeer positief gestemd over de recente ontwikkelingen in de eurozone. De vermogensbeheerder deelt de scepsis niet over het herstelfonds. Het is juist een goed ontworpen pakket, dat als model gebruikt kan worden voor andere beleidsmakers. 

Historisch gezien krijgen monetaire beleidsvergaderingen meer aandacht en raken de ontwikkelingen in het begrotingsbeleid vaak op de achtergrond. Schroders ziet het als zinvol om in de toekomst minstens zoveel tijd en aandacht te hebben voor begrotingsbesluiten, als voor rentebesluiten.

Lees ook What are the investment implications of mounting government debt post-Covid?, door Schroders.

Perscontacten