Hoe kan de Europese transportsector zijn uitstoot beperken?
28 september 2021
De Europese Unie streeft naar een reductie van de CO2-uitstoot in 2030 met 55% ten opzichte van 1990. In 2050 moet het zelfs netto nul zijn. Daarvoor is nog een lange weg te gaan. Sommige sectoren boeken snel vooruitgang, maar de CO2-uitstoot van de transportsector neemt juist toe. Daar moet dringend verandering in komen en innovatieve bedrijven kunnen daarin een sleutelrol vervullen. Nicholette MacDonald-Brown en Arianna Fox, Europese aandelenspecialisten bij Schroders, bekijken in welk stadium van de transitie de verschillende transportsectoren - weg- en spoorvervoer, lucht- en scheepvaart - zich bevinden en welke oplossingen voorhanden zijn om de CO2-uitstoot in die sectoren te reduceren.
De verschillende transportsectoren bevinden zich in zeer verschillende stadia van hun overgang naar een toekomst met lage emissies. Voor zowel weg als spoor is de benodigde technologie al voorhanden. Maar bij de lucht- en scheepvaart valt nog veel te winnen. Dit creëert kansen voor beleggers in innovatieve bedrijven die in staat zijn om technologie en producten te ontwikkelen die de transitie werkelijkheid kunnen maken.
Auto - goed op st(r)oom
Vervoer over de weg is goed voor 70% van de totale CO2-emissie uit de transportsector. Elektrische voertuigen (EV’s) helpen om de CO2-uitstoot terug te dringen. Volkswagen heeft de ambitie om marktleider daarin te worden. In 2030 moet 70% van de verkochte voertuigen een EV zijn. Stellantis wil datzelfde doel bereiken voor personenauto’s. Er zijn ook opties voor duurzame brandstof. Het Finse Neste ontwikkelt hernieuwbare diesel, met 90% minder uitstoot dan conventionele diesel. Voor zwaardere transportmiddelen is waterstof een optie. Momenteel wordt dat geproduceerd met aardgas, wat nog sterk milieuvervuilend is. Maar als met duurzame energie waterstof geproduceerd kan worden, komt er straks alleen nog water uit de uitlaat.
Trein - de oplossingen zijn er
Vervoer per spoor heeft de laagste CO2-voetafdruk binnen de transportsector. Er is nog steeds ruimte voor verbetering. De treintechnologie wordt schoner en efficiënter. Het beleid speelt een rol, Frankrijk wil binnenlandse vluchten verbieden ten gunste van treinen. Er is met name nog terrein te winnen met elektrificatie, slechts 54% van het spoor is nu elektrisch. Alstom werkt aan treinen met waterstofaandrijving. Er liggen kansen voor beleggers naarmate de vraag naar treinreizen groeit, nieuwe treinen worden besteld en bestaande vloten worden gemoderniseerd. Belangrijk is om de bedrijven te selecteren die het best kunnen profiteren van de groeiende vraag.
Luchtvaart - nog veel te winnen
Lucht- en scheepvaart zijn de meest vervuilende deelsectoren van vervoer. Betere brandstofefficiëntie heeft geholpen om tussen 2005 en 2017de uitstoot per passagier met 24% te reduceren. Maar de groei in luchtvaart heft dat weer op. Ook hier zijn alternatieve brandstoffen een oplossing. Neste werkt aan duurzame kerosine, Lufthansa en KLM maken er al gebruik van. De Europese commissie wil dat er in 2030 minimaal 5% en in 2050 minimaal 50% van deze duurzame variant bijgemengd wordt. Een cruciaal punt is dat duurzame kerosine niet mag worden gemaakt met biobrandstoffen op basis van voedselgewassen, omdat hierdoor het risico bestaat dat het land dat nodig is voor voedselproductie wordt verdrongen. Neste en andere producenten zullen een belangrijke rol spelen bij de verdere ontwikkeling en productie op grote schaal. De EU wil ook een einde maken aan de vrijstelling van vliegtuigkerosine van energiebelasting en tegen 2026 aan de gratis emissierechten voor de luchtvaart binnen de EU.
Scheepvaart - op zoek naar alternatieve aandrijving
De blokkade van het Suezkanaal maakte weer eens duidelijk hoe afhankelijk de wereld is van containervaart. Maar ook dat gaat gepaard met een enorme hoeveelheid schadelijke uitstoot. Net als bij de luchtvaart wil de Europese Commissie af van de belastingvrijstelling voor zware brandstoffen. Tegelijkertijd komt er een nultarief voor de belasting op duurzame brandstoffen om het gebruik te stimuleren en wordt het emissiehandelssysteem uitgebreid naar de scheepvaartsector.
Wereldwijd komt er een beleid om het zwavelgehalte in scheepsbrandstof te beperken. Recente studies suggereren echter dat stookolie met een zeer laag zwavelgehalte in feite nog steeds vervuilend is en suboptimale motorprestaties oplevert. Het verhoogt de druk om een alternatieve brandstofbron te vinden. Elektriciteit is alleen geschikt voor kleinere schepen op korte reizen. Vloeibaar aardgas (LNG) zou op middellange termijn een oplossing kunnen zijn. Op langere termijn zijn waterstof en ammoniak veelbelovende CO2-vrije oplossingen. Met de kanttekening dat beiden dan wel duurzaam moeten worden geproduceerd en dit is een gebied waar aanzienlijke investeringen nodig zijn.
Voor lucht- en scheepvaart zijn de technologieën voor decarbonisatie nog relatief jong. We moeten oppassen dat de ene oplossing niet weer een ander probleem veroorzaakt. Voor beleggers is het de kunst om de toekomstige winnaars te selecteren.
Lees ook Planes, trains and automobiles: how is Europe’s transport sector curbing its emissions?, door Nicholette MacDonald-Brown en Arianna Fox, Europese aandelenspecialisten bij Schroders.
