De laatste verkrappingscyclus in de VS was agressiever dan hij lijkt
10 januari 2020
Als men kijkt naar het verschil tussen piek en dal van de rentestanden, dan is de rente in de VS maar met 225 basispunten verhoogd (van 0,25% naar 2,5%). Dat is niet bijzonder in vergelijking met eerdere cycli. Maar als men kijkt naar het procentuele verschil tussen de beginstand en de piek, dan heeft de Fed de rente met maar liefst 900% verhoogd in 37 maanden. Dat zet elke andere cyclus in de schaduw, schrijven specialisten van Schroders. De vraag is of het krappe monetaire beleid de Amerikaanse economie geen schade heeft berokkend.
Combinatie van renteverhoging en balans verkleinen
Bovenop de doorgevoerde renteverhogingen verkleinde de Fed haar balans met 50 miljard dollar per maand, wat ook een verkrappend effect had. Dat had de Fed nog niet eerder gedaan. Op de financiële markten veroorzaakte dit eind 2018 flink wat onrust.
Een krapper beleid kan leiden tot een contractie van de economische output en uiteindelijk tot een recessie. Dit risico is groter als de rente scherp stijgt. Wanneer daarnaast de balans wordt verkleind, neemt de liquiditeit in het systeem af, daalt de geldhoeveelheid en kan de volatiliteit stijgen, als de aankoop van effecten wordt stopgezet en het lenen duurder wordt.
In het verleden zijn recessies vaak ontstaan doordat achteraf bleek dat de Fed een misstap maakte, waardoor de rentecurve omkeerde en de output schade opliep. Misschien dat Fed-voorzitter Jerome Powell daarom onlangs een andere toon aansloeg. Hij suggereerde dat het monetaire beleid gezien de macro-economische omstandigheden wellicht excessief was verkrapt. Misschien was de economie op het moment van de rentestijgingen zwakker dan eerder werd gedacht.
Het kan dit keer meevallen
Toch kan het dit keer anders zijn. Een zachte landing van de Amerikaanse economie behoort zeker tot de mogelijkheden. Dankzij de consument bedroeg de groei de afgelopen twee kwartalen 2%. De verwachting is dat de groei in 2020 daalt tot 1,7%, om daarna te herstellen.
Bovendien heeft de Fed, samen met vele andere centrale banken, de monetaire koers verlegd door de rente te verlagen en de balans weer op te blazen. Veel van deze versoepeling zal de economie met enige vertraging beïnvloeden, dus het volle effect hiervan moet nog worden gevoeld.
Neutrale rente in zicht
Zelfs als de groei aantrekt, is de verwachting dat de Fed voorlopig pas op de plaats maakt. De inflatie zou substantieel moeten stijgen, wil de Fed opnieuw tot actie overgaan. In de vorige cyclus lag de neutrale rente rond de 4%, maar door diverse oorzaken ligt hij nu eerder rond de 2% tot 2,5%. Dit betekent dat de Fed hier niet zo ver vanaf staat als het op het eerste gezicht lijkt, en dat er waarschijnlijk meer ruimte is om in het geval van een economische opleving ‘on hold’ te blijven .
De tijd zal leren of de Amerikaanse economie in staat is om relatief ongeschonden door deze historisch ongeëvenaarde verkrapping te komen die tijdens de laatste cyclus heeft plaatsgevonden. Wat in elk geval duidelijk is, is dat de Fed geen haast zal maken om het beleid nogmaals zo agressief te verkrappen.
Lees ook The most recent US tightening cycle was more aggressive than it appears.