Covid-19 crisis versterkt vier onontkoombare waarheden
4 juni 2020
De Covid-19 crisis is een aanjager van diverse trends die zich voor de uitbraak van het virus al aftekenden. De beleggers zullen nog behendiger moeten optreden, denkt Keith Wade, hoofdeconoom bij Schroders. Hij gaat in op de vier onontkoombare waarheden die beleggers onder ogen moeten zien : lage rentestanden, stijgende gezondheidskosten, opkomst van het populisme en versnelde technologische veranderingen.
De Covid-19 crisis heeft een enorme economische impact. De lockdown zorgde voor een plotseling einde aan de langstdurende economische expansie in de VS en stort de wereldeconomie in de grootste neergang sinds de Grote Depressie. Corona zal de wereldeconomie ook op lange termijn beïnvloeden.
Groei en rendement blijven onder druk staan, wat kan duren tot 40 jaar na de pandemie. Met name de economische effecten en schulden als gevolg van de pandemie zijn significant, stelt Wade. Door een dergelijke virusuitbraak worden de consumenten voorzichtiger. De balans slaat ineens door richting sparen. De geschiedenis leert dat de consumentenbestedingen na afloop van een pandemie maar langzaam herstellen. Ook de bedrijfsinvesteringen nemen af. De daling van de winstgevendheid zwakt de kapitaalinvesteringen af.
Wade zoomt in op vier onontkoombare waarheden - die hij al eerder signaleerde - en kijkt nu wat het effect van Covid-19 daarop is.
1. Lage rentestanden
De combinatie van een hogere spaarzin en lagere kapitaalinvesteringen wijst op een lagere groei en dus een lager renteniveau waarbij werkloosheid en inflatie stabiel blijven. Het herstel van de productiviteit blijft ook achter. Covid-19 versterkt de trend die Wade al eerder signaleerde, namelijk dat de reële rente langer laag zal blijven.
2. Stijgende gezondheidskosten
Door de vergrijzing ging Schroders al uit van stijgende kosten in de gezondheidszorg. Deze trend wordt extra aangejaagd door de Covid-19 crisis. De verwachting is dat overheden meer besteden aan gezondheidszorg om hun gezondheidssystemen te versterken. Net zoals na de financiële crisis de banken hogere buffers moesten aanhouden, zal een soortgelijke ontwikkeling na de pandemie te zien zijn in de gezondheidssector. Momenteel is gezondheidszorg al goed voor bijna 20% van de overheidsuitgaven in de OESO-landen. Dat zal enkel toenemen. Een uitdaging voor de financiering van de overheidsuitgaven. De overheden zullen ofwel de belastingen moeten verhogen, ofwel moeten bezuinigen.
Wade verwacht dat de overheden zullen overgaan tot financiële repressie (d.w.z. de rente ver onder de nominale bbp-groei houden) om hun schuld-inkomensratio's af te slanken. Een dergelijk beleid zou kunnen worden uitgevoerd door een combinatie van aankoop van staatsobligaties door de centrale bank (QE), yield curve controle (zoals in Japan) en een regelgeving die beleggers dwingt om staatsobligaties aan te houden.
Afbeelding: Uitgaven gezondheidszorg als % van het bbp nemen toe
3. Opkomst van populisme
Populisme is een van de ontwrichtende factoren waarop Schroders al langer wijst. Wade ziet gevaar in overheden die de onafhankelijkheid van de centrale banken ondermijnen, de inflatiedoelstellingen loslaten en uiteindelijk zelfs geld bijdrukken. Dat leidt tot een hogere inflatie, mogelijk zelfs hyperinflatie. Maar door de vergrijzing raakt een hogere inflatie een groot deel van het electoraat zeer hard, omdat het de reële waarde van hun spaargeld en pensioen uitholt.
Hoe moeilijker de omstandigheden worden door Covid-19, des te groter de kans op populistische maatregelen.
4. Versnelde technologische veranderingen
De reële loongroei blijft zwak, de inkomensongelijkheid neemt toe. Dat wordt aangejaagd door een versnelling in technologische ontwikkelingen na de crisis. Een crisis is de moeder van alle uitvindingen. Niet voor niets lopen de techbedrijven voorop in de recente rally op Wall Street.
Een ander effect is dat bedrijven hun aanvoerketen onder de loep nemen. Daar moet spreiding in komen, met een voorkeur voor toeleveranciers dichter bij huis. Dat gaat gepaard met meer automatisering, robotisering en niet met een hogere vraag naar arbeid. De behoefte aan een productie dichterbij huis ondermijnt de globalisering. Kunstmatige intelligentie en robotisering kan ook ten koste gaan van de werkgelegenheid in opkomende landen, als men de toevoerketen korter wil maken. Daarnaast leidt de winner-takes-it-all in technologie tot een groeiende ongelijkheid.
Afbeelding: Covid-19 zet Tech aan de leiding
Voorsorteren op de post-corona-economie
De wereldeconomie heeft een noodstop gemaakt. De beleggers kijken al verder dan de huidige neergang en sorteren voor op het post-corona tijdperk. Wade verwacht dat de trends die al zichtbaar waren voor de virusuitbraak nog sterker zichtbaar worden. Overheidsinterventies en de dreiging van het populisme zullen toenemen. De beleggers moeten hun weg vinden te midden van deze onontkoombare waarheden.
Lees meer ook Covid-19: the inescapable truths faced by investors, door Keith Wade, hoofdeconoom bij Schroders.
